POLSKI CZERWONY KRZYŻ
ZARZĄD REJONOWY
ul. Wolności 20
63-400 Ostrów Wielkopolski

Wykaz szkoleń prowadzonych przez Polski Czerwony Krzyż :

Lp.    Nazwa kursu    Czas trwania kursu
1.    Zostań Ratowniczkiem    11 tematów
2.    Kurs podstawowy Pierwszej Pomocy    16 godzin
3.    Kurs Podstawowy PP przypominający    8 godzin
4.    Kurs dla kierowców    6-8 godzin
5.    Kurs pozoracji i charakteryzacji urazów    -
6.    Kurs PP zaawansowany    16-19 godzin
7.    Kurs dla rodziców i opiekunek    12 godzin
8.    Kurs elementarny PP    5 godzin

Treść wszystkich szkoleń chroniona jest prawami autorskimi i wykorzystywanie jej wymaga zgody Centrum Edukacyjnego ZG  PCK w Warszawie, ul. Mokotowska 14.


WPROWADZENIE

Na co dzień spotykamy się z wieloma sytuacjami, które stanowią zagrożenie dla życia i zdrowia naszego i naszych bliskich. W takich sytuacjach najważniejsza jest szybko i właściwie udzielona pierwsza pomoc.
W sytuacjach tych ważne jest, aby udzielając pomocy  zachować spokój i wiedzieć dokładnie jak postępować. Zapoznanie się i zrozumienie materiału szkoleń z Pierwszej Pomocy PCK pozwoli na zwiększenie pewności w sytuacjach wymagających jej udzielenia .
Równie istotne w każdym cyklu szkolenia jest opanowanie etapów udzielania pierwszej pomocy jak zasad postępowania z poszkodowanym tak, aby udzielana przez nas pomoc nie stanowiła tylko pomocy medycznej, ale była także wsparciem osoby poszkodowanej.
W celu lepszego poznania i przyswojenia treści szkoleń każde składa się z trzech części tj. teorii przekazywanej przez wykładowcę, pokazu który jest zobrazowaniem słów prowadzącego i ćwiczeń praktycznych wykonywanych przez kursantów.


Wybrane tematy stanowiące treść
KURSU PODSTAWOWEGO PIERWSZEJ POMOCY
( 16 – godzinnego )

Różne sytuacje zdarzają się na miejscu wypadku ( krwotok, złamanie, wypadek komunikacyjny itd. ) udzielając pierwszej pomocy musimy zawsze pamiętać o czterech podstawowych jej etapach  stanowiących tzw. łańcuch ratunkowy

1.   Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku
Zawsze najpierw pomyśl o swoim bezpieczeństwie, a potem o bezpieczeństwie                     poszkodowanych i osób postronnych, tak aby nie doszło do zwiększenia  
liczby  osób poszkodowanych.

2.    Kontrola czynności życiowych – ocena stanu poszkodowanego.
Sprawdzamy czynności życiowe ( przytomność, drożność dróg oddechowych,
oddychanie, odruchy życia )

3.    Wezwanie pomocy
Jeżeli stan poszkodowanego jest poważny, musimy jak najszybciej wezwać odpowiednie służby ratownicze ( tel.999, 998, 997 lub z telefonu komórkowego – 112 )

Zgłoszenie wypadku powinno zawierać najbardziej istotne informacje tj.
-    miejsce zdarzenia,
-    charakter zdarzenia ( co się stało ),
-    liczbę, stan i ilość poszkodowanych,
-    własne dane osobowe.

Pomoc wzywamy natychmiast :
-    jeżeli jest duża liczba poszkodowanych,
-    jeżeli nie można w bezpieczny sposób dotrzeć do poszkodowanych,
-    jeżeli niebezpieczeństwo jest zbyt duże.

4.    Dalsze udzielanie pomocy
Oczekując na przybycie pomocy kwalifikowanej, należy dalej postępować wg zasad udzielania pierwszej pomocy.


Obok tych czterech podstawowych etapów postępowania należy pamiętać o elementarnych zasadach udzielania pierwszej pomocy. Dotyczą one postępowania z poszkodowanym i mówią o tym by :
-    słuchać poszkodowanego,
-    pozostać przy poszkodowanym,
-    nie przenosić poszkodowanego ( jedynym wyjątkiem jest sytuacja kiedy zagrożone jest zdrowie lub życie poszkodowanego ),
-    dopilnować by poszkodowany jak najmniej się poruszał,
-    chronić poszkodowanego przed skrajnymi temperaturami,
-    nie podawać nic do picia i jedzenia.


I.    UTRATA PRZYTOMNOŚCI  

To stan, w którym poszkodowany nie reaguje na bodźce z zewnątrz. Stan ten jest spowodowany zaburzeniami w funkcjonowaniu mózgu. Utrata przytomności może być wynikiem działania czynników zewnętrznych ( np. uraz czaszki ), choroby ( np. cukrzyca, choroba wątroby, nerek ), przedawkowaniem leków, alkoholu, narkotyków, lub czynnikami wewnętrznymi ( np. niedokrwienie mózgu )

Zagrożenia dla poszkodowanego :
-    język poszkodowanego może opaść na dno jamy ustnej zablokować drożność dróg oddechowych,
-    nieprzytomny nie reaguje gdyż utrudnienia w oddychaniu wynikają z obecności ciała obcego w drogach oddechowych lub ucisku ubrania,
-    głęboka utrata przytomności może doprowadzić do zatrzymania oddychania, a nawet krążenia.

Pierwsza pomoc
-    zapewnić drożność dróg oddechowych,
-    kontrolować co 1 minutę czynności życiowe,
-    układamy poszkodowanego w pozycji bezpiecznej ( jeżeli nie podejrzewamy urazu kręgosłupa )

II.    ZATRZYMANIE ODDYCHANIA

1.    Przyczyny :
-    stan głębokiej utraty przytomności,
-    zablokowanie górnych dróg oddechowych spowodowane np. zapadnięciem nasady języka lub zakrztuszeniem,
-    zablokowanie dolnych dróg oddechowych spowodowane np. prze astmę, utoniecie,
-    uraz klatki piersiowej.

Pierwsza pomoc
-    ułożyć poszkodowanego na plecach, na twardym i płaskim podłożu,
-    zawołać o pomoc,
-    udrożnić drogi oddechowe,
-    po stwierdzeniu braku oddechu dzwonimy po pomoc,
-    30 uciśnięć klatki piersiowej,
-    2 wdechy i 30 uciśnięć klatki piersiowej ...     

Czynności te wykonujemy do momentu :
-    przybycia kwalifikowanej pomocy,
-    wyczerpania sił ratownika,
-    przywrócenia oddechu u poszkodowanego,
-    zmiany ratowników.

2.    Zakrztuszenie:
Jeżeli w jamie ustnej, gardle lub tchawicy znajdzie się przedmiot, który zablokuje swobodny przepływ powietrza  mówimy wtedy o zamknięciu dróg oddechowych przez ciało obce ( np. gumę, kęs pokarmu itp. ).Skutki zamknięcia dróg oddechowych dla poszkodowanego są takie same jak przy zatrzymaniu oddychaniu. Dodatkowym problemem przy całkowitym zamknięciu dróg oddechowych jest uniemożliwienie przeprowadzenia sztucznego oddychania.

Pierwsza pomoc
-    uderzenia w plecy poszkodowanego,

Zachęć poszkodowanego do odkaszlnięcia i uderzaj dłonią plecy poszkodowanego w przestrzeń między łopatkami. Czynność powtarzaj kilka razy.

- manewr Heimlicha ( nie wolno stosować u:

- osób starszych,

- kobiet w ciąży,

- dzieci do lat sześciu

Obejmij rękoma brzuch poszkodowanego. Ułóż zwiniętą w pięść rękę mniej więcej w połowie odległości między pępkiem i wyrostkiem mieczykowatym mostka.

Drugą ręką uchwyć małpim chwytem nadgarstek pierwszej ręki i ciągnij mocno do siebie i w górę płynnym ruchem. Wykonaj ten rękoczyn szybko 5 razy (kolejno po sobie).

- ucisk klatki piersiowej ( stosowany u osób nieprzytomnych )

III. ZATRZYMANIE KRĄŻENIA

Przyczyny :

- stan głębokiej utraty przytomności,

- zatrzymanie oddychania,

- porażenie prądem,

- utrata krwi,

- zawał serca,

- wychłodzenie organizmu.

Poszkodowany z zatrzymaniem krążenia jest nieprzytomny i nie oddycha. Po stwierdzeniu utraty przytomności należy zapewnić drożność dróg oddechowych, skontrolować oddychanie. Dalsze czynności jak przy zatrzymaniu oddychania.

IV. ATAK SERCA

Zwykle poszkodowany skarży się na silny ból za mostkiem, pieczenie w klatce piersiowej i duszności. Skóra blednie, lub przybiera szary odcień, sinieją usta i paznokcie. Często tym dolegliwościom towarzyszy lęk. Czasami ból pojawia się w prawym przedramieniu a nawet w obu rękach. Poszkodowany jest zwykle przytomny.

Typowe okolice bólowe przy zawale serca

Czasami ból pojawia się w prawym przedramieniu, a nawet w obu rękach.

Dolegliwości zwykle nie pojawiają się jednocześnie. Czasami zawał serca nie manifestuje się którymś z omówionych wcześniej objawów. Bywa tak, że poszkodowany nawet nie wie, że przeszedł zawał serca.

Pierwsza pomoc:
-    przytomny powinien przybrać pozycje półsiedzącą,
-    należy zapewnić wsparcie psychiczne,
-    zapewnić komfort termiczny,
-    wezwać pomoc,
-    nie pozwalać na wysiłek
-    kontrolować co 1–minute czynności życiowe.


V.   KRWOTOKI

1.    Krwotok wewnętrzny jest to krwotok, w którym zostaje przerwana ciągłość naczynia
krwionośnego ( tętnicy lub żyły ), a nie ma uszkodzenia powłok skórnych i krwawienia
na powierzchni ciała.
Przykłady niektórych groźnych krwotoków wewnętrznych :
-    krwotok wewnątrz czaszkowy ( np. po uderzeniu w głowę ),
-    krwotok w wyniku złamania np. miednicy lub kości udowej,
-    krwotok ze śledziony lub wątroby ( najczęściej są wynikiem wypadku komunikacyjnego lub zadaniem rany wkłutej ).
2.    Krwotok zewnętrzny pośredni jest to krwotok, który ma miejsce wewnątrz organizmu,      a  krew wypływa na zewnątrz poprzez naturalne otwory ciała (otwory słuchowe zewnętrzne,
nozdrza, odbyt, cewkę moczową ).
Przykłady niektórych groźnych  krwotoków zewnętrznych  pośrednich :
-    krwawienie z otworu słuchowego zewnętrznego, nozdrza lub ust jako efekt złamania  
podstawy czaszki,
-    krwawienie przez jamę ustna ( krew w ślinie 0wwyniku krwotoku z płuc,
-    wymioty z krwią jako wynik krwotoku do przełyku lub do żołądka,
-    utrata krwi drogą narządów rodnych przy np. poronieniu.

Pierwsza pomoc w krwotoku wewnętrznym i zewnętrznym pośrednim
-    ułożenie poszkodowanego adekwatne do urazu,
-    zadbanie o komfort termiczny,
-    wezwanie pomocy,
-    zimny okład w okolicy krwawienia,
-    wsparcie psychiczne ( u osób przytomnych ),
Poszkodowany z rozległy krwotokiem wewnątrz czaszkowym zwykle traci przytomność. Trudno jest zaobserwować krwotok wewnętrzny. Z okoliczności  wypadku i objawów można wywnioskować, że chodzi o krwotok wewnętrzny :
-    ból w okolicy brzucha ( krwotok ze śledziony lub z wątroby ),
-    zniekształcenie, obrzęk i ból oraz ograniczenie ruchomości kończyny mogą wskazywać na złamanie kości udowej i duży krwotok wewnętrzny.

3.   Krwotok zewnętrzny to przerwanie ciągłości naczyń krwionośnych skóry i głębiej leżący
tkanek i wydostanie się krwi poza obręb organizmu.
Obrażenia w wyniku których zostaje uszkodzona duża tętnica, groźne rany głowy lub szyi   
Często prowadzą do dużej utraty krwi i mogą być bardzo niebezpieczne.

Pierwsza pomoc w krwotokach zewnętrznych :
-    kontrola czynności życiowych poszkodowanego,
-    tamowanie krwawienia poprzez bezpośredni ucisk rany,
-    kontrola co mniej więcej 1 minutę czynności życiowych.

Sposoby tamowania krwotoków:
-    pośrednie :
-    przez uniesienie kończyny powyżej poziomu serca,
-    ucisk tętnicy.
-    bezpośrednie :
-    bezpośredni ucisk na ranę,
-    opatrunek uciskowy.
Opaskę uciskowa zakładamy tylko w przypadku :
-    przygniecenia ( powyżej 20 minut od przygniecenia ),
-    jeżeli jest duża liczba poszkodowanych,
-    jeżeli inne metody ( np. ucisk na tętnice, opatrunki uciskowe ), nie zdały egzaminu np. przy zmiażdżeniu lub amputacji.

Jeżeli w ranie znajduje się ciało obce ( szkło, metal, nóż ) nie usuwamy go lecz stabilizujemy by nie pogłębiało urazu u poszkodowanego.

4.    Wstrząs jako wynik utraty krwi
Człowiek posiada określona objętość krwi, około 1 litra na 13 kg wagi ciała. Duża utrata krwi może doprowadzić do wstrząsu, podczas którego utrudnione zostaje przenoszenie tlenu do tkanek i narządów. Aby zminimalizować skutki wstrząsu organizm zwiększa prace serca i przyspiesza oddychanie. Tętno staje się szybkie i słabe, a oddech płytki. Części ciała , jak skóra, mięśnie  i układ trawienny otrzymują mniej krwi. Czynności organów słabną, skóra staje się zimna i blada. Poszkodowany odczuwa strach. Inne objawy to nudności, ogólne osłabienie mięśni oraz suchość błon śluzowych.

Pierwsza pomoc we wstrząsie ( osoby przytomne )
-    ułożenie w pozycji leżącej na wznak,
-    uniesienie kończyn dolnych powyżej poziomu serca,
-    zapewnienie komfortu termicznego,
-    zapewnienie wsparcia psychicznego,
-    wezwanie pomocy.

VI.   OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

Obrażenia kręgosłupa są spowodowane najczęściej urazem bezpośrednim w czasie wypadku. Także upadek czy skok z wysokości lub skok do płytkiej wody mogą być przyczyna uszkodzenia kręgosłupa. W każdym wypadku, mniej lub bardziej poważnym, a zwłaszcza wtedy gdy dochodzi do utraty przytomności, należy wziąć pod uwagę możliwość uszkodzenia kręgosłupa.

Pierwsza pomoc
-    kontrola czynności życiowych,
-    unieruchomienie głowy i szyi poszkodowanego
-    wezwanie pomocy,
-    kontrola co mniej więcej 1 minutę czynności życiowych.


Sposoby unieruchamiania kręgosłupa :

-    obłożenie głowy i szyi poszkodowanego,

Zwiń prześcieradło, koc lub inny materiał, unieruchom nim głowę układając go dookoła głowy i szyi poszkodowanego

-    przytrzymanie rękoma głowy i szyi poszkodowanego,

Uklęknij za głową poszkodowanego. Wsuń delikatnie ręce pod kark bez poruszania głowy. Stabilnie utrzymuj głowę i kark do chwili przybycia kwalifikowanej pomocy.

-    przytrzymanie głowy poszkodowanego miedzy kolanami

Uklęknij za głową poszkodowanego. Między kolanami delikatnie ułóż jego głowę.

Przedstawione powyżej treści to tylko cześć zagadnień Kursu Podstawowego Pierwszej Pomocy mająca uzmysłowić Państwu ich wagę i przydatność. Opanowanie całości materiału stanowiącego treść każdego z kursów zarówno w formie teoretycznej jak i ćwiczeń oraz pozorowanych urazów daje poczucie pewności, że w sytuacji zagrożenia będziemy w stanie pomóc i zapewnić wsparcie drugiej osobie przez czas potrzebny do przybycia kwalifikowanej pomocy.